Przestępstwo oszustwa (powszechnie zwanego wyłudzeniem) zostało uregulowane w art. 286 § 1 kodeksu karnego. W myśl tego przepisu odpowiedzialności za przestępstwo oszustwa podlega (...)

Przestępstwo oszustwa (powszechnie zwanego wyłudzeniem) zostało uregulowane w art. 286 § 1 kodeksu karnego. W myśl tego przepisu odpowiedzialności za przestępstwo oszustwa podlega ten „Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania”.

Powołany wyżej przepis jest niezwykle szeroki i może swoim zakresem obejmować niezwykle różnorodne zachowania. Do typowych przykładów oszustwa, z którymi organy ścigania (policja czy prokuratura) stykają się najczęściej można zaliczyć wyłudzenie usługi, towaru czy pieniędzy. Jako typowy przykład możemy wskazać sytuację, gdy sprawca nie posiadając towaru, prowadzi jego sprzedaż za pośrednictwem np. allegro czy też innych witryn internetowych. Osoby zainteresowane widząc korzystną cenę produktu kupują go, płacą przelewem, a towar nigdy nie przychodzi. Jest to tylko jeden z najbardziej typowych przykładów, niemniej jednak zachowań, które mogą być rozpatrywane w charakterze oszustwa może być bardzo wiele.

W swojej praktyce zawodowej stosunkowo często spotykałem się z sytuacjami, gdy sprawca kupował towary w sklepach/hurtowniach, odbierał towar, sprzedawca wystawiał kupującemu fakturę z terminem płatności np. 7 dni i nigdy nie otrzymywał zapłaty. W takiej sytuacji, aby można było mówić o tym, że doszło do przestępstwa należy udowodnić, że kupujący już w momencie, gdy zamawiał towar nie miał zamiaru za niego zapłacić. Oczywiście w opisanym stanie faktycznym można pozwać kupującego na drodze cywilnej. Problemem jest jednak sytuacja, gdy kupujący nie ma żadnego majątku, z którego można byłoby egzekwować należności zasądzone przez sąd cywilny. Innym przykładem jest sytuacja, gdy sprawca wyłudza usługę, np. szereg przewozu towarów lub usługi budowlane i nigdy za nie nie płaci. Kolejnym przykładem oszustwa mozę być sytuacja, gdy ktoś zamawia usługę (np. remont, wybudowanie domu, przewóz transportu, zakup materiałów), przekazuje sprawcy zaliczkę, a sprawca znika, nie wykonuje usługi, zaprzestaje kontaktu z pokrzywdzonym. Katalog zachowań, które można zakwalifikować jako oszustwo jest niezwykle szeroki.  

Do przypisania sprawcy przestępstwa oszustwa niezbędne jest wykazanie szeregu przesłanek opisanych w art. 286 § 1 kodeksu karnego. Organy ścigania muszą zatem zgromadzić dowody i wykazać, że po pierwsze sprawca działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po drugie doprowadził pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem, a po trzecie nastąpiło to za pomocą wprowadzenia pokrzywdzonego w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Wszystkie te przesłanki muszą być spełnione łącznie, aby można było mówić o zaistnieniu przestępstwa oszustwa. Z przestępstwem oszustwa nie będziemy zatem mieli do czynienia wówczas, gdy pokrzywdzony nie poniósł żadnych strat, a zatem nie doszło do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Przestępstwo to nie zaistnieje również wówczas, gdy nasz typowy sprzedający za pośrednictwem strony np. allegro.pl dysponuje towarem, który wystawia na sprzedaż, niemniej jednak nie wysyła go kupującemu na skutek np. działania siły wyższej – choroby czy też poważnych problemów osobistych, które na jakiś czas wykluczają go z prowadzenia działalności.

Jaka kara grozi za oszustwo?

Przestępstwo oszustwa zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Kara za to przestępstwo jest zatem stosunkowo surowa. Należy pamiętać, że ustawodawca przewidział w art. 286 § 3 kodeksu karnego tzw. wypadek mniejszej wagi, a zatem łagodniejszą odmianę oszustwa (np. gdy chodzi o niewielką kwotę, która została wyłudzona). W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Końcowo należy pamiętać, że jeżeli przestępstwo oszustwa zostało popełnione na szkodę osoby najbliższej (np. rodziców czy rodzeństwa) ściganie następuje na wniosek osoby pokrzywdzonej. Bez takiego wniosku organy ścigania nie maja prawa prowadzić w sprawie postępowania.

W przypadku, gdy dotknęły Państwa problemy natury karnej,  warto skontaktować się z adwokatem specjalizującym się w prowadzeniu spraw karnych. Doświadczony adwokat wytłumaczy Państwu w jakiej sytuacji się znaleźliście oraz jakie są możliwości rozwiązania problemów prawnych, z którymi się borykacie, a także w razie potrzeby będzie reprezentował Państwa interesy w trakcie całego procesu karnego.

W razie pytań lub wątpliwości związanych z powyższą tematyką, a także w sytuacji gdy potrzebujecie Państwo pomocy prawnej zapraszam do kontaktu. Specjalizuję się w prowadzeniu spraw karnych (obrona osób oskarżonych, reprezentacja osób pokrzywdzonych), spraw rodzinnych (rozwody, alimenty, kontakty z dziećmi, władza rodzicielska) oraz spraw gospodarczych (kredyty frankowe, sprawy o zapłatę). Zapraszam także do zapoznania się z innymi artykułami, związanymi z tematyką karną, rodzinną, gospodarczą (sprawy frankowe) umieszczonymi na mojej stronie internetowej.

Adwokat Tomasz Jaroszewicz

Kancelaria Adwokacka w Białymstoku

15-540 Białystok, ul. Żurawia 35

Tel. 883 933 850