Każdy rodzic ma prawo i obowiązek utrzymywania kontaktów ze swoim dzieckiem. Prawo do kontaktów z dzieckiem jest niezależne od władzy rodzicielskiej.

Kontakty z dzieckiem.

Każdy rodzic ma prawo i obowiązek utrzymywania kontaktów ze swoim dzieckiem. Prawo do kontaktów z dzieckiem jest niezależne od władzy rodzicielskiej co oznacza, że nawet rodzic pozbawiony tej władzy lub taki, którego władza rodzicielska została ograniczona, ma w dalszym ciągu prawo do utrzymywania kontaktów ze swoim dzieckiem.

Stosownie do treści art. 113 § 2 k.r.o. „Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej”.

Powołany wyżej przepis określa sposoby utrzymywania kontaktów rodzica z dzieckiem. Nie jest to jednak katalog zamknięty. Dopuszczalne są także inne sposoby utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Nie jest też tak, że wszystkie wymienione w przepisie formy kontaktów muszą być stosowane w danym przypadku. Wszystko zależy od okoliczności faktycznych danej sprawy. W jednym przypadku utrzymywanie kontaktów może obejmować wszystkie formy wymienione w przywołanym przepisie, a w innym przypadku tylko. np. rozmowy telefoniczne lub osobiste spotkania z dzieckiem w miejscu zamieszkania dziecka. Formy kontaktu mogą się zmieniać wraz z rozwojem dziecka oraz jego potrzebami.

Sposób ustalenia kontaktów z dzieckiem.

Uregulowanie kontaktów z dzieckiem może nastąpić na mocy porozumienia, ugody sądowej, ugody zawartej przed mediatorem lub orzeczenia sądowego. Pierwszeństwo jeżeli chodzi o sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem ma porozumienie rodziców. Wynika to z art. 113 (1) § 1 k.r.o., w myśl którego „Jeżeli dziecko przebywa stale u jednego z rodziców, sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego z nich rodzice określają wspólnie, kierując się dobrem dziecka i biorąc pod uwagę jego rozsądne życzenia; w braku porozumienia rozstrzyga sąd opiekuńczy”.

Porozumienie takie najlepiej jest zawrzeć na piśmie, aby nie było żadnych późniejszych wzajemnych pretensji rodziców dziecka lub wątpliwości. Tego rodzaju dokument powinien być dopasowany do sytuacji faktycznej i prawnej rodziców i dziecka. Jeżeli rodzice nie mogą porozumieć się co do sposobu kontaktów z dzieckiem, o kontaktach orzeka sąd rodzinny po przeprowadzeniu rozprawy,  przesłuchaniu stron, świadków i analizie innych dowodów.

Wniosek o ustalenie kontaktów.

Wniosek o ustalenie kontaktów z dzieckiem najczęściej w praktyce składa jedno z rodziców lub dziadków dziecka. Wniosek taki musi spełniać wymogi pisma procesowego. Powinien być skierowany do Sądu Rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka. Wniosek podlega opłacie stałej w wysokości 100 zł. We wniosku należy powołać wszystkie dowody, które chcemy aby zostały przeprowadzone przez sąd np. przesłuchanie stron, świadków, dowody z dokumentów, itp. We wniosku należy precyzyjnie wykazać dni i godziny w jakich mają odbywać się kontakty z dzieckiem, formę tych kontaktów, miejsce ich wykonywania. Wniosek musi oczywiście zawierać uzasadnienie.

Ograniczenie kontaktów z dzieckiem.

Prawo do utrzymywania kontaktów z dzieckiem może w niektórych przypadkach zostać ograniczone. Przesłanką, która przemawia za ograniczeniem kontaktów z dzieckiem jest dobro dziecka. Ograniczenie takie dokonywane jest w drodze orzeczenia sądowego. Ograniczenie kontaktów z dzieckiem może polegać na:

1) zakazać spotykania się z dzieckiem;

2) zakazać zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu;

3) zezwolić na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców albo opiekuna, kuratora sądowego lub innej osoby wskazanej przez sąd;

4) ograniczyć kontakty do określonych sposobów porozumiewania się na odległość;

5) zakazać porozumiewania się na odległość.

 Wniosek o ograniczenie kontaktów z dzieckiem najczęściej w praktyce składa jeden z rodziców, aby ograniczyć kontakty drugiemu z rodziców. Może mieć to miejsce np. w sytuacji nadużywania alkoholu, zaniedbywania dziecka w trakcie kontaktów czy negatywnego nastawiania dziecka przeciwko drugiemu rodzicowi. Wniosek musi spełniać wymogi pisma procesowego i być poparty dowodami.

Zakaz kontaktów z dziećmi.

Przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przewidują, że jeżeli utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem poważnie zagraża dobru dziecka lub je narusza, sąd zakaże ich utrzymywania. Zakazanie rodzicom osobistej styczności z dzieckiem może być orzeczone wyjątkowo, np. gdy utrzymywanie osobistych kontaktów rodziców w dzieckiem zagraża jego życiu, zdrowiu, bezpieczeństwu, bądź wpływa demoralizująco na dziecko (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 07.11.2000 r., sygn. akt I CKN 1115/00). Wniosek o zakazanie kontaktów z dzieckiem składa się do Sądu Rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka. We wniosku należy powołać dowody, które chcemy aby zostały przeprowadzone przez sąd np. przesłuchanie stron, świadków, dowody z dokumentów, itp. Wniosek należy uzasadnić i wykazać, że utrzymywanie kontaktówz dzieckiem poważnie zagraża dobru dziecka lub je narusza. Może mieć to miejsce np. w przypadku nadużywania alkoholu przez jednego z rodziców, bicia dziecka czy zaniedbywania jego potrzeb. 

Kontakty z dzieckiem a rozwód.

W razie rozwodu pojawia się potrzeba uregulowania kontaktów z dzieckiem. W praktyce najczęściej w przypadku rozwodu miejsce pobytu dziecka określane jest przy jednym z rodziców. Drugi rodzic ma natomiast prawo do utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Kwestię jakiego rodzaju są to kontakty, jaką przybiorą formę, jak często będą się odbywały i gdzie będą miały miejsce należy uregulować w wyroku rozwodowym. Wyjątkowo, jeżeli rodzice przedstawią zgodne porozumienie, sąd może odstąpić od regulowania kontaktów z dzieckiem w wyroku rozwodowym. W pozwie rozwodowym lub odpowiedzi na pozew należy wskazać precyzyjnie, jakiego rozstrzygnięcia w zakresie kontaktów z dzieckiem oczekujemy. Kwestia ta będzie podlegała procesowi dowodowemu w trakcie postępowania rozwodowego, podobnie jak władza rodzicielska, miejsce pobytu dziecka czy alimenty. Postanowienie w sprawie kontaktów z dzieckiem zawarte w wyroku rozwodowym może być w późniejszym czasie zmienione. podobnie jak postanowienie dotyczące władzy rodzicielskiej, miejsca pobytu dziecka czy alimentów. Jeżeli od czasu prawomocnego zakończenia sprawy o rozwód pojawią się okoliczności, które wskazują, ze rozstrzygnięcia sądu zawarte w wyroku rozwodowym są błędne i wymagają zmiany, można wystąpić do sądu o zmianę czy to kontaktów z dzieckiem, władzy rodzicielskiej czy alimentów. Podstawową przesłanką, którą będzie badał sąd rozpoznający taki wniosek jest dobro dziecka.

Kontakty dziecka z dziadkami.

Przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przewidują, że prawo do kontaktów z dzieckiem przysługuje nie tylko rodzicom ale także dziadkom, rodzeństwu, powinowatym w linii prostej, a także innym osobom, jeżeli sprawowały one przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem. Podstawową przesłanką, którą będzie badał sąd rozpoznający np. wniosek dziadków o ustalenie kontaktów z wnukiem jest dobro dziecka. Jeżeli sąd uzna, że takie kontakty są zgodne z dobrem dziecka, wówczas wyda korzystne dla dziadków rozstrzygnięcie. Prawo do utrzymywania kontaktów przez dziadków z wnuczkami zostało podkreślane w orzecznictwie sądowym. W uchwale Sądu Najwyższego z dnia 14.06.1988 r., sygn. akt III CZP 42/88 wskazano, że „Dziadkowie mogą żądać uregulowania osobistych kontaktów z wnukami, jeżeli leży to w interesie dzieci”. W uzasadnieniu uchwały sąd podkreślił, że „Rodzice, jak to wyżej wywiedziono, mają obowiązek dbałości o rozwój dziecka w imię jego dobra. Powinni zatem dla pełnego rozwoju jego osobowości umożliwić dziecku kontaktowanie się z jego krewnymi (dziadkami) przy właściwej ich postawie i korzystnym wpływie na dziecko. Kontakty te, wynikające często z silnych więzów emocjonalnych, zwłaszcza dziadków z wnukami, wychowujących je od niemowlęcia, mogą wpływać na lepsze wychowanie i rozwój duchowy dziecka oraz sprzyjają kontynuowaniu więzów wielopokoleniowej rodziny. Takie zachowanie dziadków, okazywanie przywiązania i dbałości o wnuki nie tylko nie kłóci się z interesem dziecka, ale jest ono dla jego dobra”.

W razie pytań lub wątpliwości związanych z powyższą tematyką, a także w sytuacji gdy potrzebujecie Państwo pomocy prawnej zapraszam do kontaktu. Zapraszam także do zapoznania się z innymi artykułami, związanymi z tematyką rodzinną, karną oraz gospodarczą (sprawy frankowe) umieszczonymi na mojej stronie internetowej.

Adwokat Tomasz Jaroszewicz

Kancelaria Adwokacka w Białymstoku

ul. Żurawia 35, 15-540 Białystok

tel. 883 933 850