Przestępstwo czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego (m. in. policjanta, sędziego czy prokuratora) uregulowane jest w art. 223 kodeksu karnego, który stanowi, że (...)
Przestępstwo czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego (m. in. policjanta, sędziego czy prokuratora) uregulowane jest w art. 223 kodeksu karnego, który stanowi, że: „Kto, działając wspólnie i w porozumieniu z inną osobą lub używając broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu albo środka obezwładniającego, dopuszcza się czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego lub osobę do pomocy mu przybraną podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych,podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10” (art. 223 § 1 kodeksu karnego). „Jeżeli w wyniku czynnej napaści nastąpił skutek w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej, sprawcapodlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15” (art. 223 § 2 kodeksu karnego).
Omawiane przestępstwo ma charakter poważny, o czym świadczy wysokość ustawowego zagrożenia, przewidziana za tego rodzaju czyn. Typ podstawowy przestępstwa czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego zagrożony jest karą pozbawienia wolności od 1 roku do 10 lat pozbawienia wolności, zaś typ kwalifikowany od 2 do 15 lat pozbawienia wolności.
Powołany wyżej przepis ma na celu ochronę prawidłowego działania instytucji państwowych i samorządowych a także życia i zdrowia funkcjonariuszy publicznych. Zachowanie sprawcy polega na dokonaniu czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego lub osobę do pomocy mu przybraną,wspólnie i w porozumieniu z inną osobą lub przy użyciu broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu albo środka obezwładniającego
Pojęcie „czynnej napaści” obejmuje wszelkie zachowania zmierzające do wyrządzenia krzywdy fizycznej funkcjonariuszowi publicznemu. Jest to pojęcie szerokie i obejmuje m. in. takie zachowania jak uderzenie czy kopnięcie funkcjonariusza publicznego, zamachnięcie się na niego nożem, siekierą, łomem czy trzymanie funkcjonariusza i uniemożliwianie mu ucieczki w trakcie, gdy inna osoba zadaje uderzenia. Oczywiście do przypisania odpowiedzialności karnej wymagane jest ustalenie, że doszło do realizacji wszystkich znamion omawianego przestępstwa co oznacza, że organy ścigania muszą ustalić, iż:
- sprawca działa wspólnie i w porozumieniu z inną osobą lub przy użyciu broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu albo środka obezwładniającego,
- atak miał miejsce podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych.
Do realizacji znamion omawianego przestępstwa nie dojdzie, gdy sprawca działa w pojedynkę i nie używa broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu albo środka obezwładniającego, np. uderza pięściami lub kopie funkcjonariusza. W takiej sytuacji będziemy mieli do czynienia z przestępstwem naruszenia nietykalności cielesnej funkcjonariusza publicznego, które to przestępstwo zagrożone jest dużo niższą karą niż omawiany czyn. Do przestępstwa z art. 223 kodeksu karnego nie dojdzie również wówczas, gdy atak nie odbył się w trakcie pełnienia obowiązków służbowych lub nie miał związku z pełnieniem przez funkcjonariusza obowiązków, np. do napaści doszło przypadkowo po godzinach pełnienia służby przez funkcjonariusza lub w związku z sąsiedzką kłótnią.
Przez pojęcie „innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu” należy rozumieć taki przedmiot, którego użycie grozi skutkami równie niebezpiecznymi dla życia lub zdrowia co nóż lub broń palna. Za inny podobnie niebezpieczny przedmiot będzie uznany m. in. kij bejsbolowy, tasak, maczeta, siekiera, szklana butelka czy tłuczek do mięsa.
Warto przywołać wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, II Wydział Karny z dnia 15 kwietnia 2021 roku, sygn. akt II Aka 26/20, w którym Sąd stwierdził, że „Sprawca stosując przemoc wobec funkcjonariusza publicznego używa samochodu w sposób stanowiący poważne zagrożenie dla jego życia lub zdrowia, nie wypełnia swoim działaniem znamion przestępstwa opisanego w art. 223 Kodeksu karnego”.
Pojęcie funkcjonariusza publicznego zostało zdefiniowane w art. 115 § 13 kodeksu karnego. Przepis ten uznaje za funkcjonariusza publicznego m. in. policjanta, sędziego, prokuratora, posła, senatora, radnego, notariusza, komornika, syndyka czy żołnierza. Szczegółowy katalog osób, które polskie prawo uznaje za funkcjonariuszy publicznych wskazany jest w powołanym artykule 115 § 13 kodeksu karnego.
Za osobę przybraną funkcjonariuszowi publicznemu należy uważać zarówno osobę, którą funkcjonariusz sam sobie wybierze, której pomoc przyjmie, jak i osobę, która zostanie mu wskazana do pomocy przez przełożonego bądź zainteresowaną jego działaniem instytucję czy organizację. W pojęciu "osoby przybranej do pomocy" mieści się nawet osoba samorzutnie pomagająca funkcjonariuszowi publicznemu, w wykonaniu jego obowiązków służbowych.
W razie pytań lub wątpliwości związanych z powyższą tematyką, a także w sytuacji gdy potrzebujecie Państwo pomocy prawnej zapraszam do kontaktu. Specjalizuję się w prowadzeniu spraw karnych, rodzinnych (rozwody, alimenty, kontakty z dziećmi, itp.) i gospodarczych (kredyty frankowe).
Zapraszam także do zapoznania się z innymi artykułami, związanymi z tematyką karną, rodzinną, gospodarczą (sprawy frankowe) umieszczonymi na mojej stronie internetowej.
Adwokat Tomasz Jaroszewicz
Kancelaria Adwokacka w Białymstoku
ul. Żurawia 35, 15-540 Białystok
tel. 883 933 850